วันอาทิตย์ที่ 20 มิถุนายน พ.ศ. 2553


การจัดหลักสูตรแบบบูรณาการ (Integrated Curriculum) คือ การจัดหลักสูตรเชื่อมโยงความรู้และประสบการณ์ ที่เน้นการเชื่อมโยงประเด็นและหมวดหมู่จากเนื้อหาต่าง ๆ ทั้งหมดเข้าด้วยกัน มีการจัดประสบการณ์การเรียนรู้ที่เน้นความสัมพันธ์ของแต่ละองค์ประกอบใน ลักษณะเป็นหน่วยเดียวกัน ไม่แยกเป็นส่วน ๆ ให้แต่ละรายวิชาต้องเชื่อมโยงเข้ากับวิชาอื่น ๆ อย่างสัมพันธ์ต่อกันและกัน ดังนั้น กิจกรรมการเรียนการสอนในหลักสูตรแบบบูรณาการ เน้นแนวคิดของประเด็นในสิ่งที่เป็นจริง ที่ต้องนำความรู้จากเนื้อหาวิชาต่าง ๆ มาประสานเชื่อมโยงกันและกัน แต่ไม่ได้หมายความว่า การกำหนดหลักสูตรที่บูรณาการแล้ว จะต้องนำไปจัดการเรียนการสอนแบบบูรณาการด้วยเสมอ


การสร้างหลักสูตรบูรณาการมีแนวคิดจากที่ความรู้ในปัจจุบันที่เพิ่มมากขึ้นทุกวัน ศาสตร์แต่ละวิชาได้พัฒนาความลึกและความกว้างแตกขยายแยกย่อยเป็นสาขาเฉพาะทางกระจายออกไปอย่างมากมาย โดยเฉพาะอย่างยิ่งในยุคข้อมูลข่าวสารที่เชื่อมต่อกันทั่วโลก ซึ่งเอื้อให้ความรู้ถ่ายโยงถึงกันอย่างรวดเร็ว และไร้พรมแดน จึงจำเป็นต้องสร้างความรู้ที่ทุกศาสตร์สามารถใช้ร่วมกันเพื่อเป็นความรู้กลาง และเป็นฐานเบื้องต้นของการเรียนให้อยู่เหนือสาระที่มีความเฉพาะเจาะจง ที่สำคัญพบว่าการจัดการเรียนการสอนและบูรณาการมีลักษณะที่สอดคล้องกับการแก้ปัญหาในชีวิตประจำวัน กล่าวคือ ปัญหาที่เราพบในแต่ละวันนั้น เราไม่อาจแก้ปัญหาได้ โดยใช้ความรู้เพียงด้านใดด้านหนึ่ง แต่ต้องนำความรู้และทักษะจากศาสตร์หลากหลายแขนงมาประกอบกัน จึงจะแก้ไขปัญหานั้นได้อย่างครอบคลุม ทำให้เกิดแนวคิดว่า การเรียนรู้ในลักษณะบูรณาการน่าจะมีความสอดคล้องกับธรรมชาติการแก้ปัญหาในชีวิตประจำวัน โดยเชื่อว่า การเชื่อมโยงความคิดรวบยอดของวิชาต่าง ๆ ที่มีในหลักสูต รจะส่งผลให้ผู้เรียนสามารถนำประสบการณ์ต่าง ๆ ที่ได้รับจากการเรียนการสอนไปประยุกต์ใช้ได้ในสถานการณ์ใหม่ หรือเรื่องที่เรียนรู้ใหม่ได้ต่อไป

การจัดหลักสูตรแบบบูรณาการนี้ มีข้อดีที่ไม่มีการกำหนดขอบเขตในการพัฒนาความรู้ ทักษะไว้อย่างชัดเจน ผู้สอนสามารถกระตุ้นให้ผู้เรียนถ่ายโยงความรู้ที่ได้ไปสู่ประสบการณ์และแหล่งฝึกที่ต่างกันได้อย่างต่อเนื่องกัน แต่ในขณะเดียวกันการบูรณาการเป็นเรื่องที่ทำได้ยาก เพราะไม่มีขอบเขตเนื้อหา และมโนทัศน์ที่ชัดเจน ทำให้ผู้เรียนและผู้สอนอาจรู้สึกขัดแย้งกับการจัดหลักสูตรแบบบูรณาการ และสิ่งสำคัญ ผู้สอนในหลักสูตรบูรณาการจำเป็นต้องมีความสามารถพิเศษในการสอนแบบบูรณาการ เพื่อที่จะสอนได้สอดคล้องกับแนวคิด โดยไม่ละเลยส่วนสำคัญของหลักสูตรไป